مصرف قلیان در بارداری
بارداری یکی از حساس‌ترین دوران زندگی هر زن است که سلامت مادر و جنین در این دوره اهمیت بسیار بالایی دارد. در این دوران، مراقبت‌های ویژه‌ای باید صورت گیرد تا سلامت نوزاد تضمین شود. یکی از موضوعات مهمی که در این زمینه به آن توجه می‌شود، عادات و رفتارهای روزمره مادران است که می‌تواند بر سلامت جنین تأثیرگذار باشد.
مصرف قلیان در بارداری یکی از مسائلی است که متأسفانه در میان برخی از زنان باردار مشاهده می‌شود و می‌تواند عواقب جدی برای سلامت جنین داشته باشد. در این مقاله به طور جامع به بررسی تأثیرات مصرف قلیان در دوران بارداری، عوارض ناشی از آن و راهکارهای پیشگیری می‌پردازیم.
قلیان چیست و چرا مصرف آن رواج دارد؟
قلیان یا همان «نارجیله» وسیله‌ای برای کشیدن تنباکوی دودی است که به دلیل طعم و بوی مطبوع، طرفداران زیادی در کشورهای مختلف دارد. قلیان در مهمانی‌ها و جمع‌های دوستانه بسیار رایج است و بسیاری افراد آن را به عنوان یک سرگرمی بی‌خطر می‌دانند. اما تحقیقات علمی نشان داده است که قلیان برخلاف باور عموم نه تنها بی‌ضرر نیست بلکه به دلیل نوع دود و میزان سموم موجود، خطرات زیادی برای سلامت افراد دارد.
ترکیبات مضر در قلیان
در مصرف قلیان، علاوه بر نیکوتین که ماده اعتیادآور موجود در تنباکو است، گازهای مضر دیگری نیز وجود دارد که می‌توانند به شدت سلامت فرد و به ویژه جنین را تهدید کنند. از جمله این مواد می‌توان به مونوکسید کربن، فلزات سنگین، قطران و دیگر مواد سرطان‌زا اشاره کرد. این مواد در هنگام استنشاق وارد ریه‌ها و سپس جریان خون می‌شوند و می‌توانند بر رشد جنین تأثیر منفی بگذارند.
مصرف قلیان در بارداری
مصرف قلیان در بارداری و عوارض آن
مصرف قلیان در بارداری می‌تواند عوارض مختلفی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد. این عوارض ممکن است کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشند و سلامت نوزاد را به خطر بیندازند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوارض مصرف قلیان در دوران بارداری اشاره می‌کنیم:
1. کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین
یکی از اثرات خطرناک مصرف قلیان در بارداری، کاهش میزان اکسیژن در خون مادر و در نتیجه انتقال کمتر اکسیژن به جنین است. مونوکسید کربن موجود در دود قلیان به جای اکسیژن به هموگلوبین خون متصل می‌شود و باعث کاهش ظرفیت حمل اکسیژن می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به کم‌وزنی جنین و مشکلات رشد شود.
2. افزایش خطر سقط جنین
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قلیان در بارداری می‌تواند ریسک سقط جنین را افزایش دهد. مواد سمی موجود در دود قلیان می‌توانند به بافت جنین آسیب بزنند و باعث اختلال در رشد طبیعی آن شوند که در نهایت ممکن است به از دست دادن جنین منجر شود.
3. زایمان زودرس
زنان بارداری که در دوران بارداری خود از قلیان استفاده می‌کنند، احتمال بیشتری برای زایمان زودرس دارند. زایمان زودرس یکی از عوامل اصلی مرگ و میر نوزادان است و می‌تواند مشکلات جدی جسمی و عصبی برای کودک به همراه داشته باشد.
4. مشکلات تنفسی و بیماری‌های نوزاد
نوزادان مادران مصرف‌کننده قلیان بیشتر در معرض مشکلات تنفسی مانند آسم و عفونت‌های ریوی قرار دارند. همچنین احتمال بروز بیماری‌های مزمن در دوران کودکی در این گروه بیشتر است.
5. تأثیرات بلندمدت بر سلامت کودک
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قلیان در بارداری می‌تواند تأثیرات منفی بلندمدتی بر روی رشد مغزی و عملکرد شناختی کودکان داشته باشد. کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری قلیان مصرف کرده‌اند، ممکن است در یادگیری و تمرکز دچار مشکلات شوند.
مطالعه بیشتر: تاثیر قلیان بر سلامت
دلایل گرایش زنان باردار به مصرف قلیان
با وجود خطرات جدی که مصرف قلیان در بارداری دارد، برخی زنان باردار همچنان به استفاده از قلیان ادامه می‌دهند. دلایل مختلفی برای این رفتار وجود دارد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- باور غلط درباره بی‌ضرر بودن قلیان نسبت به سیگار
- فشارهای اجتماعی و حضور در جمع‌های دوستانه که قلیان کشیدن معمول است
- عدم آگاهی کافی درباره خطرات مصرف قلیان در دوران بارداری
- عادت یا اعتیاد به نیکوتین
توصیه‌های مهم برای زنان باردار
برای حفظ سلامت خود و جنین در دوران بارداری، زنان باردار باید به چند نکته حیاتی توجه کنند. نخست، قطع کامل مصرف قلیان در بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا دود قلیان حاوی مواد سمی و مضر است که می‌تواند سلامت جنین را تهدید کند. علاوه بر این، زنان باردار باید از قرار گرفتن در معرض دود دست دوم قلیان و سایر دخانیات اجتناب کنند، زیرا حتی این تماس غیرمستقیم نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد.
همچنین، مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایشات دوره‌ای به منظور پیگیری رشد و سلامت جنین ضروری است. زنان باردار بهتر است در صورت داشتن اعتیاد به نیکوتین، از مشاوره و برنامه‌های ترک اعتیاد استفاده کنند تا بتوانند راحت‌تر از این ماده مضر دوری کنند. در نهایت، حفظ تغذیه سالم، استراحت کافی و دوری از استرس نیز به سلامت مادر و جنین کمک شایانی می‌کند.
مصرف قلیان در بارداری و مقایسه با مصرف سیگار
اغلب افراد بر این باورند که مصرف قلیان نسبت به سیگار ضرر کمتری دارد، اما این تصور اشتباه است. در واقع، یک جلسه کشیدن قلیان ممکن است برابر با دود چندین سیگار باشد. به دلیل مدت زمان طولانی‌تر و حجم بالاتر دود استنشاقی، مصرف قلیان می‌تواند آسیب بیشتری به بدن وارد کند. همچنین، وجود مواد افزودنی در تنباکوی قلیان که در سیگار کمتر دیده می‌شود، به شدت مضرات آن می‌افزاید.
تأثیر دود قلیان در محیط بارداری
حتی در صورتی که مادر باردار قلیان نکشد، قرار گرفتن در معرض دود قلیان دیگران (دود دست دوم) نیز می‌تواند خطرناک باشد. دود دست دوم حاوی ترکیبات سمی مشابه دود مستقیم قلیان است و می‌تواند به سلامت جنین آسیب برساند. به همین دلیل، مادران باردار باید از حضور در مکان‌های قلیان‌کشی پرهیز کنند.
مصرف قلیان در بارداری
اثرات مصرف قلیان بر سلامت مادر
علاوه بر تأثیرات منفی بر جنین، مصرف قلیان در بارداری می‌تواند سلامت مادر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. مشکلات تنفسی، افزایش فشار خون، کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی از جمله مشکلاتی هستند که مادران مصرف‌کننده قلیان ممکن است با آن مواجه شوند.
راهکارهای ترک مصرف قلیان در بارداری
ترک مصرف قلیان برای زنان باردار ممکن است به دلیل اعتیاد به نیکوتین دشوار باشد، اما با کمک روش‌های زیر می‌توان این مسیر را آسان‌تر کرد:
- مشاوره و حمایت روانی از طرف خانواده و متخصصان
- استفاده از روش‌های جایگزین سالم برای کاهش استرس و نیاز به نیکوتین
- شرکت در برنامه‌های ترک اعتیاد مخصوص زنان باردار
- مراجعه به پزشک برای دریافت راهنمایی و درمان‌های حمایتی
سخن پایانی
در نهایت، باید گفت که مصرف قلیان در بارداری یکی از مهم‌ترین خطرات سلامت جنین و مادر است که متأسفانه برخی از زنان به دلایل مختلف به آن ادامه می‌دهند. آگاهی‌بخشی و ارائه راهکارهای عملی برای ترک قلیان در دوران بارداری از وظایف مهم جامعه پزشکی و خانواده‌ها است. با پرهیز از مصرف قلیان، مادران می‌توانند سلامت خود و فرزندانشان را تضمین کنند و از بروز مشکلات جدی پیشگیری نمایند.
برای اطلاعات بیشتر، سایر مقالات مرتبط با قلیان را مطالعه کنید.