قلیان کشیدن چند ساعت در بدن می ماند؟
در سال‌های اخیر، مصرف قلیان به‌ویژه در میان جوانان و نوجوانان افزایش چشمگیری یافته است. بسیاری از افراد به اشتباه گمان می‌کنند که قلیان نسبت به سیگار بی‌ضررتر است؛ در حالی که تحقیقات علمی خلاف این باور را نشان داده‌اند. یکی از سوالات رایج درباره مصرف قلیان این است که اثرات قلیان کشیدن چند ساعت در بدن می ماند؟ برای پاسخ به این سوال، لازم است ابتدا با ترکیبات شیمیایی دود قلیان، نحوه ورود آن‌ها به بدن، و فرآیند دفع این مواد آشنا شویم.
با یک کلیک در فروشگاه قلیان کالا، بهترین قلیان‌ها را با تنوع بی‌نظیر و ارسال سریع درب منزل تجربه کنید!
ترکیبات دود قلیان
دود حاصل از قلیان حاوی ترکیبات متعددی از جمله نیکوتین، مونواکسید کربن، فلزات سنگین، قطران و مواد سرطان‌زا است. این مواد از سوختن تنباکو و زغال حاصل می‌شوند و از طریق استنشاق وارد بدن می‌شوند. نیکوتین یکی از اصلی‌ترین مواد موثر در قلیان است که اعتیادآور بوده و اثرات فیزیولوژیکی متعددی در بدن ایجاد می‌کند. ماندگاری قلیان در بدن
نحوه جذب مواد قلیان در بدن
وقتی فرد قلیان می‌کشد، دود تولید شده از تنباکو و ذغال وارد دستگاه تنفسی می‌شود. برخلاف تصور عموم که فکر می‌کنند آب موجود در قلیان، دود را تصفیه می‌کند، در واقع این آب تنها دمای دود را کاهش می‌دهد و بخش زیادی از مواد مضر و نیکوتین بدون کاهش قابل توجه وارد ریه‌ها می‌شود.
مواد شیمیایی موجود در دود قلیان شامل نیکوتین، مونوکسیدکربن، تار، فلزات سنگین و ترکیبات سرطان‌زا است که از طریق غشاء مخاطی ریه‌ها به سرعت جذب جریان خون می‌شوند. سپس این مواد از طریق خون به سراسر بدن منتقل شده و به اندام‌های مختلف می‌رسند.
نیکوتین، ماده اصلی فعال در تنباکو، به سرعت به مغز می‌رسد و در آنجا باعث تحریک گیرنده‌های نیکوتینی می‌شود که موجب ترشح دوپامین و احساس لذت و آرامش موقتی می‌گردد. این سرعت جذب نیکوتین است که باعث ایجاد وابستگی می‌شود.
از سوی دیگر، مونوکسیدکربن موجود در دود قلیان به جای اکسیژن به هموگلوبین خون متصل شده و میزان اکسیژن رسانی به بافت‌ها را کاهش می‌دهد که به مرور زمان می‌تواند مشکلات قلبی و تنفسی ایجاد کند.
همچنین ذرات ریز و ترکیبات سمی موجود در دود قلیان به دیواره ریه‌ها چسبیده و باعث التهاب، آسیب و افزایش ریسک بیماری‌های مزمن تنفسی می‌شوند.
در کل، جذب مواد قلیان در بدن بسیار سریع و مؤثر است و به همین دلیل ماندگاری قلیان در بدن طولانی‌مدت بوده و تأثیرات منفی آن به‌سرعت خود را نشان می‌دهد.
مدت زمان باقی‌ماندن نیکوتین در بدن
زمانی که فردی قلیان می‌کشد، نیکوتین موجود در تنباکو به سرعت از طریق ریه‌ها جذب خون می‌شود. برخلاف باور رایج، آب موجود در قلیان نمی‌تواند نیکوتین را فیلتر کند. تحقیقات نشان داده‌اند که نیکوتین موجود در دود قلیان به‌طور قابل‌توجهی جذب بدن می‌شود و این جذب می‌تواند تا ساعت‌ها اثر خود را حفظ کند. ماندگاری قلیان در بدن به عواملی چون مدت زمان مصرف، نوع تنباکو، و دفعات کشیدن بستگی دارد.
قلیان کشیدن چند ساعت در بدن می ماند؟
عوامل مؤثر بر ماندگاری مواد قلیان در بدن
مدت زمان باقی‌ماندن مواد قلیان در بدن به عوامل متعددی بستگی دارد:
1. مقدار مصرف: هرچه میزان مصرف بیشتر باشد، زمان دفع مواد نیز بیشتر خواهد بود.
2. وضعیت سلامت بدن: عملکرد کبد و کلیه‌ها در دفع سموم بدن نقش اساسی دارند.
3. سن و جنسیت: متابولیسم در افراد جوان سریع‌تر است و مردان معمولاً سریع‌تر از زنان نیکوتین را دفع می‌کنند.
4. نوع تنباکو و زغال: برخی انواع تنباکو دارای مواد افزودنی بیشتری هستند که دفع آن‌ها زمان‌برتر است. ماندگاری قلیان در بدن
تأثیر قلیان بر عملکرد کبد و کلیه‌ها
نیکوتین و دیگر مواد سمی موجود در دود قلیان پس از ورود به بدن باید توسط کبد متابولیزه و توسط کلیه‌ها دفع شوند. مصرف مداوم قلیان می‌تواند عملکرد این اندام‌های حیاتی را دچار اختلال کرده و موجب آسیب‌های مزمن به آن‌ها شود. افزایش سطح آنزیم‌های کبدی، کاهش تصفیه خون توسط کلیه‌ها و ایجاد التهاب‌های بافتی از جمله عوارض شایع هستند.
مطالعات نشان داده‌اند که قرارگیری مداوم در معرض دود قلیان می‌تواند به تخریب سلول‌های کبدی منجر شود. این تخریب باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و سیروز می‌شود. همچنین، برخی ترکیبات موجود در دود قلیان مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) و فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم می‌توانند باعث بروز استرس اکسیداتیو در سلول‌های کبد و کلیه شده و فرآیند طبیعی سم‌زدایی را مختل کنند.
از سوی دیگر، کاهش توان کلیه در تصفیه مواد زائد، می‌تواند منجر به تجمع مواد سمی در بدن و بروز اختلالات متابولیک شود. برخی مطالعات حتی ارتباطی میان مصرف مداوم قلیان و بروز بیماری مزمن کلیه (CKD) یافته‌اند. لازم به ذکر است که آسیب به این اندام‌ها معمولاً به‌صورت تدریجی اتفاق می‌افتد و ممکن است تا زمان بروز علائم، فرد از وجود آن بی‌اطلاع باشد.
تأثیر روانی و رفتاری قلیان
علاوه بر تأثیرات فیزیکی، قلیان می‌تواند بر وضعیت روانی افراد نیز اثرگذار باشد. مصرف نیکوتین باعث ترشح دوپامین و ایجاد حس لذت می‌شود که وابستگی روانی به مصرف آن را افزایش می‌دهد. با گذشت زمان، فرد ممکن است دچار بی‌قراری، اضطراب، نوسانات خلقی و حتی افسردگی شود؛ به‌ویژه هنگام ترک یا کاهش مصرف.
نیکوتین یک محرک قوی برای سیستم عصبی مرکزی است و می‌تواند الگوی خواب، تمرکز، و حتی توانایی تصمیم‌گیری را تحت تأثیر قرار دهد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکرر قلیان می‌تواند به کاهش انگیزه، احساس خستگی مزمن، و حتی بروز اختلالات شناختی منجر شود. در نوجوانان، مصرف قلیان با افزایش احتمال ابتلا به اختلالات رفتاری، ضعف در عملکرد تحصیلی و افزایش گرایش به سایر مواد مخدر همراه بوده است.
همچنین، برخی از افراد پس از مصرف قلیان، دچار نوعی آرامش و احساس اجتماعی بودن می‌شوند که این احساس ممکن است باعث ایجاد وابستگی روانی شود، به‌ویژه در محیط‌های جمعی مانند کافه‌ها یا دورهمی‌های دوستانه. این جنبه اجتماعی می‌تواند انگیزه ترک را کاهش دهد و چرخه‌ای از عادت‌پذیری و تکرار مصرف ایجاد کند. ماندگاری قلیان در بدن
آزمایش‌های تشخیص نیکوتین
یکی از روش‌های بررسی مدت زمان باقی ماندن نیکوتین در بدن، آزمایش‌های خون، ادرار و بزاق است. نیکوتین و متابولیت‌های آن نظیر کوتینین می‌توانند تا چند روز پس از مصرف در بدن شناسایی شوند. در برخی موارد، به‌ویژه در مصرف‌کنندگان سنگین، کوتینین تا 10 روز در ادرار باقی می‌ماند. به این ترتیب، ماندگاری قلیان در بدن از دیدگاه آزمایشگاهی نیز قابل تأیید است.
انواع آزمایش‌های متداول برای تشخیص نیکوتین:
آزمایش خون: دقت بالا برای تشخیص نیکوتین و کوتینین در دوره‌ای کوتاه پس از مصرف (تا 1 الی 3 روز).
آزمایش ادرار: رایج‌ترین روش برای بررسی باقی‌مانده نیکوتین تا 4 الی 10 روز.
آزمایش بزاق: غیرتهاجمی و مناسب برای بررسی کوتاه‌مدت مصرف، حدود 1 تا 4 روز پس از مصرف.
آزمایش مو: دقیق‌ترین روش برای تشخیص مصرف در بلندمدت (تا 90 روز)، اما کمتر مورد استفاده عمومی قرار می‌گیرد.
اثرات بلندمدت مصرف قلیان
گرچه ممکن است آثار فوری نیکوتین و دیگر مواد مضر قلیان ظرف چند روز از بدن پاک شوند، اما مصرف مکرر قلیان می‌تواند منجر به انباشت این مواد در بدن شود. این انباشتگی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند سرطان ریه، بیماری‌های قلبی‌عروقی، مشکلات باروری و اختلالات تنفسی را افزایش می‌دهد. همچنین، استفاده مستمر از قلیان باعث اعتیاد به نیکوتین می‌شود که ترک آن دشوار خواهد بود.
توصیه‌هایی برای کاهش اثرات قلیان در بدن
اگر فردی قلیان مصرف کرده و قصد دارد اثرات آن را کاهش دهد، راهکارهایی وجود دارد:
افزایش مصرف آب: برای تسریع دفع نیکوتین از طریق ادرار
فعالیت بدنی: افزایش متابولیسم بدن کمک می‌کند مواد زائد زودتر دفع شوند
مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان: میوه‌ها، سبزیجات و مواد غذایی مفید برای پاک‌سازی بدن
اجتناب از مصرف مجدد: برای شکستن چرخه وابستگی و تجمع نیکوتین
قلیان کشیدن چند ساعت در بدن می ماند؟
مقایسه با سیگار
بر خلاف تصور عموم، میزان نیکوتین و سایر مواد سمی واردشده به بدن در یک جلسه قلیان‌کشیدن می‌تواند معادل یا حتی بیشتر از مصرف چند نخ سیگار باشد. مطالعات نشان داده‌اند که یک جلسه قلیان‌کشیدن ۴۵ دقیقه‌ای می‌تواند معادل مصرف ۲۰ تا ۳۰ نخ سیگار باشد. بنابراین، اثرات باقی‌مانده قلیان در بدن ممکن است بیشتر و پایدارتر از سیگار باشد. ماندگاری قلیان در بدن
راهکارهای تسریع دفع نیکوتین از بدن
برای تسریع فرآیند پاک‌سازی بدن از آثار قلیان می‌توان از راهکارهای زیر بهره برد:
افزایش مصرف آب:
نوشیدن آب فراوان باعث رقیق شدن ادرار و تسهیل در دفع نیکوتین و متابولیت‌های آن می‌شود. مصرف منظم آب در طول روز عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه:
خوراکی‌هایی نظیر مرکبات (پرتقال، لیمو)، سبزیجات برگ‌سبز، و مواد حاوی آنتی‌اکسیدان بالا، عملکرد کبد را تقویت کرده و به سم‌زدایی طبیعی بدن کمک می‌کنند.
ورزش منظم:
پعالیت‌های فیزیکی مانند پیاده‌روی سریع، دویدن، یا تمرینات هوازی موجب افزایش گردش خون، تعریق و متابولیسم می‌شوند. تعریق یکی از مسیرهای دفع نیکوتین است.
مصرف چای سبز یا دمنوش‌های گیاهی:
نوشیدنی‌هایی مانند چای سبز، چای گزنه و دمنوش زنجبیل به پاک‌سازی بدن از سموم کمک می‌کنند و خاصیت ادرارآور دارند.
خواب کافی و استراحت:
خواب کافی باعث بازسازی سیستم ایمنی و ترمیم سلول‌ها می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا فرآیند دفع سموم را به‌طور مؤثرتری انجام دهد.
پرهیز از مصرف مجدد قلیان یا سیگار:
طبیعی است که در صورت مصرف مکرر، بدن فرصت دفع کامل نیکوتین را پیدا نمی‌کند. قطع کامل مصرف، مؤثرترین گام در پاک‌سازی بدن است.
سخن پایانی
قلیان کشیدن نه‌تنها آثار فوری بر بدن دارد بلکه مواد مضر آن ممکن است برای ساعت‌ها یا حتی روزها در بدن باقی بمانند. نیکوتین موجود در قلیان، ظرف مدت کوتاهی جذب شده و متابولیت‌های آن تا چند روز قابل ردیابی هستند. هرچند ممکن است برخی افراد گمان کنند که قلیان بی‌ضرر است، اما شواهد علمی نشان می‌دهد که مصرف قلیان می‌تواند خطرناک‌تر از سیگار باشد. بنابراین، آگاهی از اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت قلیان بر بدن می‌تواند افراد را در اتخاذ تصمیمات سالم‌تر یاری کند.
امیدواریم از خواندن این مقاله استفاده لازم را برده باشید.